Hoeveel ‘dope’ heb je nodig als leidinggevende?
22-12-2016

Door Rob Gering

In het wereldwijde onderzoek van de Edelmans trust barometer 2016 staat dat in Nederland 35% van de medewerkers er niet op vertouwt dat hun CEO het goede doet.

En zulke percentages circuleren niet alleen voor CEO’s. Er zijn nog al wat leidinggevenden die blijkbaar een behoorlijke afstand hebben tot hun medewerkers en slecht in staat zijn verbinding te maken met hun mensen. Simon Sinek schrijft in MT nr. 649 van april dit jaar dat bedrijven die medewerkers belonen op basis van targets het niet goed begrepen hebben. Dit heeft alleen effect op de korte termijn is is bovendien zeer verslavend. Hij pleit voor bedrijfsvoering waarbij empathie en vertrouwen de boventoon voeren. Dan volgen de prestaties vanzelf.

Zou dat de relatie zijn met vertrouwen? Mijn beeld is dat er nogal wat bedrijven zijn die de HR cyclus starten met de doelstellingen voor het komend jaar en eind van het jaar via de beoordeling checken of het gehaald is. En daar wordt dan vaak een (extra) beloning cq bonus aan gekoppeld.  Daar lijkt een wat gedateerd mensbeeld achter te zitten.

Er lijkt een verschil in belang in bedrijven tussen het individuele belang en het gezamenlijke belang. Ook ons lichaam kent de strijd tussen individueel en collectief belang. Twee stoffen, endorfine en dopamine, zorgen er voor dat ons individuele belang wordt gediend door vol te houden, voedsel te zoeken, voor onderdak te zorgen, werktuigen uitvinden, en zorgen dat iets echt gebeurd. De relatie met focus op resultaten, bonussen, volharden en af kunnen zien, is zo gelegd. Probleem is dat de beloning verslavend is en de behoefte telkens moet worden gestild. Dus meer korte termijndoelen? Dan krijgen we sneller dope (dopamine)!

Twee andere stoffen, serotine en oxytocine, belonen ons voor samenwerken en ontwikkelen gevoelens van vertrouwen en loyaliteit.  Deze zorgen dat we de sociale relaties versterken en we meer samenwerken zodat we als soort kunnen overleven en voorleven. Dat gaat in bedrijven dus over publieke erkenning geven aan elkaar. Gaat over trots kunnen zijn., dat anderen ons respecteren. Het maakt ons sterk en geeft zelfvertrouwen. Maar gaat ook over edelmoedigheid, empathie, zorg voor de ander. In een veilige (werk)omgeving krijgen mensen serotine en oxytocine.  Het maakt ons fijne collega’s.

De afgelopen jaren hebben erg in het teken van endorfine en dopamine gestaan. Wellicht dat 2017 het jaar van VERTROUWEN en SAMENWERKING worden. Geen individuele HR cyclus, geen individuele beoordelingen op resultaten maar gezamenlijke inspanningen om resultaten te halen. Investeren in ontwikkelingen van mensen (zeker ook in oudere generaties) vanuit de gedachte dat investeren in mensen via toenemende motivatie van die medewerkers ruimschoots wordt terugverdiend. Dit lijkt door onderzoeken steeds meer te worden onderbouwd. Zie daarvoor ook Reinventing Organizations van F. Laloux (2016).